سرگردانی دولت ایران در نحوه عرضه بنزین

در حالی که ایران می گوید خود را برای تحریم احتمالی بنزین آماده کرده، نحوه عرضه بنزین در بازار داخلی ایران نامشخص است و هنوز تصمیمی در باره میزان سهمیه خودروهای شخصی و نحوه عرضه بنزین آزاد گرفته نشده است.

سرتیپ محمد رویانیان رئیس ستاد حمل و نقل سوخت که مسئولیت تعیین میزان سهمیه بندی بنزین را بر عهده دارد، گفته است:"اقداماتی در خصوص مقابله با تحریم بنزین در کشور انجام شده است که به سرعت در زمینه تولید بنزین خودکفا خواهیم شد."

مصرف روزانه بنزین در ماههای اخیر حدود 67 میلیون لیتر بوده است این در حالی است که تولید بنزین داخلی حدود 45 میلیون لیتر است و ایران بقیه نیاز مصرفی خود را از خارج تامین می کند.

در ماههای اخیر ایران به طور متوسط میانگین روزانه 22 میلیون لیتر وارد کرده است و تلاش این کشور برای خودکفایی در تولید این ماده سوختی، چندان موفقیت آمیز نبوده است.

در ماه گذشته سنای امریکا طرحی تصویب کرد که در صورت عدم همکاری ایران در باره پرونده هسته ای، شرکت های بین المللی تامین کننده بنزین و فراورده های نفتی ایران تحت تحریم قرار خواهند گرفت.

اما آقای رویانیان می گوید که ایران برای مقابله با تحریم بنزین آمادگی کامل دارد و "هیچ مشکلی در صورت تحریم بنزین در کشور ایجاد نمی شود."

پیش بینی وزارت نفت ایران این است که در سال آینده ده میلیون لیتر به تولید بنزین اضافه شود ولی حتی در صورت اجرای موفقیت آمیز طرح تولید بنزین، این میزان هم جوابگوی نیاز داخلی نخواهد بود.

سردرگمی در نحوه عرضه بنزین

در کنار نگرانی هایی که در باره تحریم احتمالی بنزین وجود دارد، وضعیت عرضه بنزین و نحوه سهمیه بندی این ماده سوختی هنوز روشن نیست.

بر اساس قانون، دولت ایران موظف بود بنزین تولید داخل را به قیمت هر لیتر 100 تومان و به صورت سهمیه بندی عرضه کند و بنزین وارداتی را به قیمت آزاد 400 تومان در هر لیتر بفروشد، اما گزارشها نشان می دهد که دولت این قانون را نادیده گرفته است.

در حالی که میزان مصرف بنزین آزاد حدو سه میلیون لیتر در روز است اما دولت روزانه حدود 22 میلیون لیتر بنزین وارداتی را نیز به قیمت یکصدتومانی عرضه کرده است.

بنابر قانون بودجه، دولت تنها می توانست بنزین وارداتی را به قیمت آزاد بفروشد ولی گزارشهای رسمی نشان می دهد که مقدار کمی از بنزین وارداتی به قیمت آزاد عرضه شده و بخش عمده آن با قیمت سهمیه ای فروخته شده است.

به طور دقیق مشخص نیست وزارت نفت در پنج ماه اول سال چه مقدار برای واردات بنزین هزینه کرده است اما برخی آوردها نشان می دهد که هزینه واردات حدود دو میلیارد دلار بوده است.

پیش بینی می شود اگر دولت بخواهد به این روند ادامه بدهد برای ماههای باقی مانده سال دستکم به سه میلیارد دلار دیگر برای واردات بنزین نیاز دارد.

دولت ایران امیدوار بود طرح هدفمند کردن یارانه ها به تصویب مجلس برسد اما تصویب این طرح برای مدتی به تعویق افتاده و مشخص نیست مجلس چه تصمیمی در باره آن خواهد گرفت.

هدف این طرح آن است که پرداخت یارانه برای کالاهایی نظیر بنزین، گازوئیل، گاز و برق حذف و این کالاها به قیمت تمام شده در اختیار مصرف کنندگان قرار بگیرد.

با توجه به نامشخص بودن سرنوشت این طرح، اکنون ستاد حمل و نقل سوخت بر سر دوراهی قرار گرفته و نمی تواند تصمیمی برای نحوه عرضه بنزین بگیرد.

به گفته آقای رویانیان، سه پیشنهاد برای عرضه بنزین وجود دارد اول این که عرضه بنزین با سهمیه فعلی ادامه پیدا کند که در این صورت تا پایان سال سه میلیارد دلار کسری بودجه برای واردات بنزین به وجود می آید. پیشنهاد دوم این است که ده درصد از سهمیه کم شود که در این صورت نیز دو میلیارد دلار کسری بودجه واردات بنزین خواهیم داشت و در نهایت نیز اگر قانون بودجه سال 1388 عملی شود باید سهمیه خودروها به میزان 40 درصد کاهش یابد.

مجلس ایران اسفند ماه گذشته در هنگام بررسی لایحه بودجه سال 1388 دولت را موظف کرد بنزین داخلی را به صورت سهمیه بندی و به قیمت هر لیتر 100 تومان و بنزین وارداتی را قیمت هر لیتر 400 تومان در اختیار مصرف کنندگان بگذارد.

بعد از این تصمیم، سهمیه بنزین خودروهای شخصی از ماهانه 120 لیتر به 100 لیتر کاهش پیدا کرد در حالی که اگر قانون مجلس عملی می شد باید سهمیه بنزین به حدود 70 تا 80 لیتر می رسید.

بنابر بر مصوبه مجلس، دولت باید به گونه ای عمل می کرد که نیازی به پرداخت یارانه برای واردات بنزین نباشد و اختصاص هر نوع بودجه دیگری برای واردات ممنوع است.

با وجود تخطی دولت از قانون بودجه در عرضه بنزین طی ماههای گذشته، اکنون دولت به دردسر تازه ای افتاده و نمی تواند میزان سهمیه بنزین خودروهای شخصی را در ماههای آینده اعلام کند.