شیرین عبادی: بیانیه موسوی عقب‌نشینی نیست

دويچه وله :

بیشتر اصولگرایان بیانیه هفدهم موسوی را تکرار مواضع پیشین او می‌دانند ولی محسن رضایی آن را یک "عقب‌نشینی" و حرکتی وحدت‌بخش می‌نامد. این بیانیه به نظر خانم شیرین عبادی، تلاشی واقع‌بینانه برای فرونشاندن التهاب جاری است.

 

بیانیه هفدهم میرحسین موسوی با واکنش‌های متفاوتی در داخل و خارج ایران همراه بوده است. گروهی این بیانیه را کوششی عاقلانه  برای میانه‌داری و مصالحه‌ای آبرومندانه می‌دانند، در حالی که محافل تندرو نزدیک به دولت احمدی‌نژاد، همانند روزنامه کیهان، آن را "فریب‌کاری و سفسطه" ارزیابی می‌کنند. شیرین عبادی اما این بیانیه را معدلی از حداقل خواست‌های مردم می‌خواند و از آن دفاع می‌کند.
دویچه‌وله: آقای محسن رضایی نامه‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای نوشته و با تاکید بر این‌که بیانیه اخیر آقای موسوی عقب نشینی و پذیرش آقای احمدی‌نژاد است، خواستار پیام و رهنمود ایشان برای وحدت در جامعه شده است. شما شخصا فکر می‌کنید آقای موسوی کوتاه آمده‌اند؟
شیرین عبادی: من تصور می‌کنم که آقای رضایی آرزوهای خود را بیان کرده است. ایشان آرزو دارد که آقای موسوی عقب‌نشینی کند و جنبش سبز تمام شود. این بیانیه تاکیدی است بر آنچه قبلا گفته شده و چند راهکار ساده نیز به‌عنوان کف مطالبات در آن آمده است. این بیانیه نشانگر عقب‌نشینی آقای موسوی نیست، اما اساسا اگر آقای موسوی هم عقب‌نشینی کند، جنبش خودجوش و مردمی سبز، تمام نخواهد شد.
شما فکر می‌کنید این پنج ماده که آقای موسوی تاکید کرده، کافی است یا موردی برجسته در آن از قلم افتاده است؟
مسلما کافی نیست. این‌‌ها حداقل شرایطی هستند که جامعه را از این بحران شدید بیرون خواهد آورد تا طرفین بتوانند در کمال آرامش بنشینند و مشکلات را حل کنند. به گفته خود حکومت، الان ما در زندان‌ها بیش از ۱۰۰۰ زندانی سیاسی داریم. در این شرایط، وقتی این‌همه کشته شده‌اند، این‌همه دانشجو دستگیر شده‌اند، چگونه می‌توان نشست و بیطرفانه صحبت کرد؟  برای صحبت بر سر آشتی و وحدت ملی، باید حداقل شرایط برای فضای آرام فراهم شود و ما از این التهاب شدید بیرون بیاییم. بیانیه آقای موسوی برای این است که آن التهاب شدید  فروکش کند تا طرفین بتوانند صحبت کنند. وگرنه خواست‌ها بیش از این‌ها هستند.
اشاره کردید به تعداد زندانیان سیاسی. از جمله موارد بیانیه آقای موسوی آزادی اینهاست. اما آیا با توجه به عملکرد دستگاه امنیتی و قوه قضاییه، این خواست عملی است؟
این یک خواست حداقلی است برای فرونشاندن التهاب. متاسفانه از واکنش‌های افراط گرایان اصولگرا معلوم است حتی به چنین  حداقلی هم برای رسیدن به یک راه حل، راضی نیستند. آنها حاضرند  برای ماندن در قدرت، یک میلیون‌ نفر را هم بکشند.  ما همواره از مردم خواهش کرده‌ایم ضمن مقاومت و اصرار بر خواست‌های برحق و مشروع و قانونی خود، دست به خشونت نزنند و بهانه به دست دولتی ندهند  که برای باقی ماندن در قدرت از هیچ کاری ابا ندارد.
گفتید که خواست‌ها در بیانیه آقای موسوی کافی نیستند. اگر قرار بود شما بیانیه‌ای بنویسید، چه بر آن می‌افزودید؟
ببینید، خواست من تنها مطرح نیست، مهم معدل خواست جامعه و مردم است. از آن طرف باید دید که پتانسیل حاکمیت برای قبول درخواست‌ها چیست. وقتی صحبت از مصالحه و آشتی می‌شود، هم مردم و هم حکومت هر کدام قسمتی از خواست‌های مهم‌تر را به دست میآـورند و از بخش دیگری، صرفنظر می‌کنند. معنای آشتی و مصالحه این نیست که من تمام خواست‌های خود را طرح کنم، این امکان پذیر نیست.
به این ترتیب، بیانیه آقای موسوی را واقع بینانه می‌دانید و می‌گویید که نکات مورد تاکید ایشان با توجه به ظرفیت‌های عملی نوشته شده‌اند؟
بله. این‌ها خواست‌های جنبش سبز نیستند، بلکه برای فرونشاندن التهاب جامعه هستند. این‌ها مطالبی هستند برای نشستن طرفین بر سر میز مذاکره.
با وجودی‌که برخی عقیده دارند آقای موسوی برای کمتر کردن هزینه‌های ایستادگی و اعتراض مردم اقدام به نوشتن این بیانیه کرده، دستگیری‌ها همچنان ادامه دارند. شما با توجه به اعتبار جهانی خود، چه کاری می‌توانید برای مهار این موج بکنید؟
من بارها گفته‌ام که تاریخ به امروز ختم نمی‌شود و جهان منحصر به ایران نیست. همواره امیدوار بوده‌ام که مشکلات حقوقی در دادگاه‌های ایران حل و فصل شوند. آنها که در حق مردم ظلم می‌کنند باید بدانند که اگر اجرای عدالت در دادگاه‌های ملی فراهم نشود، راه‌های دیگری در حقوق بین‌اللمل هست.  البته من امیدوارم وضعیت ایران به اینجا کشیده نشود و ما بتوانیم زندانیان بیگناه را بوسیله دادگاه‌های خودمان آزاد کنیم.
مهیندخت مصباح
تحریریه: مصطفی ملکان