مشکلات مالی در پارس جنوبی و هشدار ایران به خارجی ها

ایران به ترکیه برای مشارکت در طرح توسعه پارس جنوبی دو ماه مهلت داده و توافقنامه دو سال پیش این کشور با شرکت اتریشی "او.ام. وی" را به تعلیق درآورده است.

علی وکیلی مدیر عامل شرکت نفت و گاز پارس به خبرنگاران گفته که به ترکیه برای تعیین تکلیف قرارداد فازهای 22،23 و 24 پارس جنوبی فرصت یک ماهه داده شده و "در صورتی که ترکها تمایلی به امضای این قرارداد نداشته باشند، با سایر شرکت ها مذاکره می کنیم."

به گفته آقای وکیلی، بر اساس تفاهم نامه ای که بین ایران و ترکیه امضا شده این کشور باید سال قبل نظر خود را برای نهایی کردن قرارداد پارس جنوبی اعلام می کرد.

دو سال پیش ایران و ترکیه توافقنامه ای امضا کردند تا ایران بتواند سالانه 35 میلیارد متر مکعب از طریق ترکیه به اروپا صادر کند و در عوض سه فاز پارس جنوبی در اختیار این کشور قرار بگیرد.

برای اجرای طرح های توسعه میدان گازی پارس جنوبی معمولا مناقصه بین المللی برگزار می شود اما به گفته غلامحسین نوذری وزیر وقت نفت ایران گفته بود که واگذاری این سه فاز به ترکیه توافقی و به صورت مذاکره بوده است.

قرار بود که نیمی از گاز تولیدی فازهای 22 تا 24 به ترکیه فروخته شود و دو کشور نیز یک شرکت مشترک برای احداث خط لوله گاز از عسلویه تا مرز ترکیه و از ترکیه تا اروپا تشکیل دهند.

همزمان با این تصمیم وزارت نفت ایران، غلامرضا منوچهری مدیر عامل شرکت پتروپارس نیز گفته است که مذاکرات با شرکت اتریشی "او.ام. وی" برای توسعه بخشی از میدان گازی پارس جنوبی به حالت تعلیق درآمده است.

آقای منوچهری به خبرگزاری مهر گفته که به جای این شرکت اکنون "مذاکرات با سه گروه جدید خارجی در حال انجام است."

شرکت اتریشی "او.ام. وی" دو سال پیش، باوجود مخالفت های آمریکا توافقنامه ای با ایران امضا کرد تا در ده درصد فاز 12 پارس جنوبی مشارکت کند و از محل تولیدات این فاز 2 میلیون و 200 تن ال ان جی (گاز مایع) به اروپا صادر کند.

فاز دوازده پارس جنوبی برای تولید گاز مایع در نظر گرفته شده است و به تازگی بخشی از این فاز به شرکت ملی نفت آنگولا (شرکت سونانگور) واگذار شده است.

به گفته آقای منوچهری، شرکت نفتی سونانگور 450 حدود 20 درصد از سهم سرمایه خود را که حدود 450 میلیون دلار بوده، پرداخت کرده است.

برآوردها نشان می دهد که اجرای این بخش از پارس جنوبی یعنی فاز 12 به حدود 7 میلیارد و پانصد میلیون دلار بودجه نیاز دارد که ایران تاکنون حدود 2 میلیارد و 600 میلیون دلار آن را تامین کرده است.

میدان گازی پارس جنوبی

پارس جنوبی بزرگترین میدان گازی ایران است که نیمی از گاز این کشور را در خود جای داده است. ایران این میدان را به 28 فاز تقسیم کرده است. پنج فاز آن با همکاری شرکت های بین المللی در دولت محمد خاتمی به بهره برداری رسید و پنج فاز دیگر آن با آنکه به طور رسمی افتتاح شده اما گزارشها نشان می دهد که مشکل تامین گاز در این پنچ فاز وجود دارد.

با آنکه توافقنامه هایی برای حضور شرکت های بین المللی در بقیه فازها امضا شده است اما شرکت های خارجی نظیر توتال، شل، انی و رپسول که برای مشارکت در این بخش آمادگی خود را اعلام کرده بودند و حتی توافقنامه هایی نیز با این کشور امضا کرده بودند، اما این شرکتها از شروع یک همکاری تازه و مشارکت با ایران صرفنظر کرده اند.

در چهار سال گذشته بخشی از این فازها به شرکت های داخلی واگذار شده اما گزارشها نشان می دهد که کمبود منابع مالی و محدودیت واردات بخشی از تجهیزات، باعث شده تا این پروژه ها با تاخیرهای طولانی مواجه شوند.

وزارت نفت ایران پیش بینی کرده که برای توسعه صنعت نفت و گاز تا سال ۱۴۰۴ یعنی ۱۶ سال دیگر به حدود ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد.

عملی کردن این برنامه بدون همکاری و مشارکت سرمایه گذاران خارجی امکان پذیر نیست و اگر ایران نتواند سرمایه گذاران بزرگ و شرکتهای بین المللی نفتی را به سرمایه گذاری و همکاری در پروژه های نفتی متقاعد کند، به اهداف خود نخواهد رسید.

در حال حاضر به دلیل اصرار ایران به ادامه غنی سازی اورانیوم و احتمال تشدید تحریم های بین المللی، این نگرانی وجود دارد که سرمایه گذاران خارجی همچنان از همکاری با ایران خودداری کنند و توسعه صنعت نفت و گاز ایران با موانع جدی تری مواجه شود.

از نظر کارشناسان، تا زمانی که تغییری در روند پرونده هسته ای ایران ایجاد نشود، وضعیت سرمایه گذاری خارجی در ایران به مراتب بدتر خواهد شد و تنگناهای بیشتری را در تامین سرمایه و تکنولوژی مورد نیاز برای توسعه صنعت نفت ایران در پی خواهد آورد.