«۱۶ آذر و احتمال دستگیری موسوی و کروبی»

دادستان تهران اعلام کرده است که نامه شکایت نمایندگان مجلس از میرحسین موسوی، تسلیم دادسرای تهران شده است. حسین باستانی، روزنامه‌نگار ، می‌گوید پیگیری یا عدم پیگیری این شکایت بستگی به وقایع ۱۶ آذر دارد.

حسین باستانی، روزنامه‌نگار مقیم فرانسه، معتقد است پیگیری شکایت از موسوی و کروبی اقدامی است که در حوزه اختیارات قوه قضائیه و حتی شخص صادق لاریجانی نیست. این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب می‌گوید حکومت برای برخورد قضایی با این دو تن منتظر دستور نه تلویحی بلکه مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای است و به نظر وی صدور یا عدم صدور این دستور بستگی زیادی به روز ۱۶ آذر خواهد داشت.

دویچه‌وله: آقای باستانی، دادستان تهران اعلام کرده که شکایت نمایندگان مجلس از میرحسین موسوی به دادسرا ارسال شده است. به نظر می‌رسد این مسأله دیگر از  حالت شایعه درآمده و  دارد صورت جدی‌تری به خودش می‌گیرد. آیا به نظر شما این طور است؟

حسین باستانی: بله. به نظر من از وقتی که آیت‌الله خامنه‌ای در یکی از صحبت‌های اخیرشان عملی که کاندیداهای معترض انجام داده بودند را جرم توصیف کرد، یعنی از زیر سؤال بردن انتخابات، تحت عنوان جرم یاد کرد، مشخص بود که  برخورد قضایی با این دو کاندیدا ممکن است وارد فاز جدیدی شود. به نظر من این اتفاقی هم که الان افتاده در همین راستاست. در واقع ابتدا صحبت‌هایی بود مبنی بر این که نمایندگان زیادی از جناح راست از آقای موسوی شکایت کرده‌اند. مثلاً آقای رسایی نماینده‌ی تهران این را عنوان می‌کرد. بعد سایت‌های مختلف حتی محافظه‌کار از نماینده‌های مختلف سؤال می‌کردند که آیا شما شکایتی کرده‌اید؟ همه می‌گفتند، ما اطلاعی نداریم که اساساً داستان چیست؟ معلوم بود که انگار یک شمشیر داموکلس‌ی هست که باید بالای سر این دو کاندیدا وجود داشته باشد و به آن‌ها هشدار دهد که حواستان باشد اگر بخواهید ادامه دهید، از این ابزار هم می‌شود استفاده کرد.

خب اگر این شمشیر داموکلس به قول شما فرود بیاید و این دو نامزد احیاناً دستگیر و بازداشت بشوند یا حکمی برایشان صادر شود، فکر می‌کنید عکس‌العمل جامعه چگونه خواهد بود؟

قبل از این هم ما این خبر را داشتیم که حتی در سطح شورای عالی امنیت ملی،  برخورد کردن با دو کاندیدای معترض به این صورت که دستگیر شوند، مورد بحث قرار گرفته بود. به این صورت که شخص آقای احمدی‌نژاد در شورای عالی امنیت ملی مصر بوده که این دو باید دستگیر شوند. اما در نتیجه مجموعه‌ی بحث‌ها، اکثریت اعضای شورا با این مسأله موافقت نکردند چون نگران بودند که تبعاتش ممکن است خارج از کنترل باشد. اعضای شورای عالی امنیت ملی  بیشترشان از محافظه‌کاران ارشد و همسو با دولت یا از مقامات امنیتی، نظامی و انتظامی هستند، آن احساس خطری که در آنجا وجود داشته، حس معتبری است. من فکر می‌کنم در صورتی که بخواهد با آقای موسوی و کروبی برخوردی به این صورت انجام شود، یعنی این دو در معرض دستگیری قرار گیرند، واکنش‌های اجتماعی بسیار شدید و غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود.

قبلاً هم مطرح شده بود که اعضای شورای عالی امنیت ملی با دستگیری آقایان کروبی و موسوی مخالفت کردند. به نظر شما هم ممکن است این قضیه‌ی شکایت به دستگیری نیانجامد. اگر این طور نشود، پس اصلاً این شکایت چه جنبه‌ای می‌تواند داشته باشد؟ آیا فقط در حد این خواهد ماند که مثلاً نامه‌ای ارسال شود و بعد هم بخواهند سر و ته‌ آن را یکجوری هم بیاورند؟ فکر می‌کنید نتیجه‌ی این شکایت چه خواهد شد؟

به عبارت دیگر همان شمشیر داموکلسی که عنوان شد، منتهی در یک حد جدی‌تر! الان وقتی چنین شکایتی صورت می‌گیرد، دادستان طبق قانون لابد ملزم به رسیدگی خواهد بود و لابد این مسأله را عنوان خواهد کرد که به هرحال از کسی شکایت‌شده و باید رسیدگی صورت گیرد. خیلی بعید است که بیایند بگویند این رسیدگی انجام شد، ما بررسی کردیم، معتبر نبود و در نتیجه پرونده بسته می‌شود. پرونده نه بسته خواهد شد نه بسته نخواهد شد، بلکه آن را به عنوان یک عامل فشار نگه‌ خواهند داشت. و به نظر من چیزی که دستگاه قضایی منتظرش است، این است که ببیند آیا آقای خامنه‌ای صراحتاً برای این اقدام مجوز می‌دهد یا نه. چون این اقدام بزرگتر از این است که شما فکر کنید دادستان تهران بخواهد راجع به آن تصمیم بگیرد. فکر نمی‌کنم هیچ کدام از ما دچار این شبهه باشیم که مثلاً قوه قضاییه مستقل عمل می‌کند، مخصوصاً در پرونده‌هایی به این مهمی و پرونده‌های سیاسی، یک قاضی خودش تصمیم می‌گیرد. نه، باید منتظر جمع‌بندی حکومت باشد و جمع‌بندی حکومت هم معنایی جز جمع‌بندی شخص آقای خامنه‌ای ندارد. اقدام آن قدر مهم است که آن‌ها به صحبت‌های تلویحی آقای خامنه‌ای هم بسنده نخواهد کرد. ایشان باید صریحاً در این زمینه به قوه قضاییه دستور دهد و قوه قضاییه در صورتی که چنین دستوری بیاید، جرأت عمل را پیدا خواهد کرد. وگرنه اقدام از حد قوه قضاییه یا از حد آقای صادق لاریجانی بالاتر است.

و پیش‌بینی‌تان چیست؟ آیا به نظر شما چنین دستوری از طرف شخص آقای خامنه‌ای صادر خواهد شد؟

به نظر من خیلی به ۱۶ آذر بستگی خواهد داشت. یعنی واضح است که از قبل از ۱۶ آذر نوع هشدارها خیلی جدی شده است. آن‌ها انتظار داشتند که ۱۳ آبان دیگر قضیه‌کنترل شود. در ۱۳ آبان جمعیت بازهم به خیابان‌ها آمدند، شعارها خیلی تندتر شد و از آن طرف خشونت بسیار شدید شد. برخوردهای بعدش هم بسیار شدید شد. یعنی تعداد مثلاً دانشجویان دستگیرشده بعد از ۱۳ آبان واقعاً زیاد و غیرمنتظره بوده است. آن‌ها دارند تمام تلاش خودشان را به کار می‌برند که دیگر ۱۶ آذر نقطه‌ی پایان اعتراضاتی باشد که بر مبنای فراخوان کاندیداهای اصلاح‌طلب صورت می‌گیرد. در خصوص آقای موسوی که اساساً اجازه‌ی حضور فیزیکی‌اش را در راهپیمایی ۱۳ آبان ندادند. به آقای کروبی هم که گاز اشک‌آور پرتاب کردند و خب می‌دانید که شلیک مستقیم گاز اشک‌آور، اقدام خیلی شدیدی است. یعنی اگر به نقطه‌ی حساسی در سر بخورد، می‌تواند منجر به مرگ شود. این کار را با آقای کروبی کردند و این یک هشدار خیلی جدی بود. به نظر من آن‌ها دارند هشدارهای جدی‌شان را می‌دهند. ولی ۱۶ آذر یک نقطه‌ی تعیین‌کننده‌‌ای خواهد بود که آن‌ها تصمیم بگیرند که پای این عمل مهم بروند یا نه؟ به عبارت دیگر احساس کنند که چاره‌ای جز این ندارند، یا این که هنوز برای این تصمیم‌گیری زود است.

 مصاحبه‌گر: میترا شجاعی

تحریریه: کیواندخت قهاری